Málstofa 1.5
Skilaboðaskjóðan í Mánagarði
Íris Dögg Jóhannesdóttir, aðstoðarleikskólastjóri á
leikskólanum Mánagarði (iris@fs.is)
Skilaboðaskjóðan á leikskólanum Mánagarði. Lestur er undirstaða
alls náms og því mikilvægt að leggja grunninn strax í leikskóla. Í hversdagslífinu sjá börn allskonar tákn, þau
læra að þekkja myndir og tákn sem standa fyrir ákveðna hluti og þau taka oft ákvarðanir út frá þeim. Leikskólinn
Mánagarður starfar eftir bandarísku uppeldisstefnunni HighScope og þar er lögð áhersla á merkingar og sýnileika. Skilaboðaskjóðan
á Mánagarði er stór hluti af því að ýta undir áhuga á lestri. Á hverjum morgni er farið yfir skilaboðaskjóðu
á hverri deild með barnahópnum og börnin hvött til að „lesa” sjálf. Skilaboðin eru teikningar, orð, stafir og/eða tölustafir og
börnin „lesa“ um atburði sem hafa áhrif á daginn þeirra. Með því að númera skilaboðin er ýtt undir
stærðfræði því börnin læra tölustafina, læra að telja og átta sig á fjölda og magni. Skilaboðin hafa
persónulega þýðingu fyrir börnin og því hafa þau mikinn áhuga á þeim. Skilaboðaskjóðan ýtir undir lestur,
eflir málþroska og hljóðkerfisvitund, hvetur til samræðna, lesturs og skriftar og börnin læra lestraráttina. Skilaboðaskjóðan er
árangursrík leið til að efla læsi.
Við erum öll í sama liði: Bernskulæsi í leikskólum Reykjanesbæjar
Ingibjörg Bryndís Hilmarsdóttir, leikskólafulltrúi í Reykjanesbæ
(ingibjörg.hilmarsdottir@reykjanesbaer.is), og Kolfinna Njálsdóttir,
sérkennsluráðgjafi við leikskóla Reykjanesbæjar
Í Reykjanesbæ, Garði og Sandgerði hefur verið unnið að þróunarverkefni í leik- og grunnskólum sem ber heitið
Framtíðarsýn í menntamálum með áherslu á grunnþættina læsi og stærðfræði. Skólastjórar
leik- og grunnskólanna settu sér markmið og mótuðu sér læsisstefnu út frá hugmyndafræði hvers
skóla. Leikskólarnir hafa unnið að þessu verkefni með ýmsu móti og eftir fjölbreyttum
leiðum. Lögðu leikskólastjórar fram áætlanir til fimm ára í upphafi verkefnisins þar sem kom fram hvernig skyldi unnið með
þessa grunnþætti í öllum þáttum leikskólastarfsins. Höfuðáherslan hefur verið á samstarf milli leikskóla og
skólastiga og einnig að virkja foreldra í leikskólanámi barna sinna. Mikilvægt er að geta
metið hvort nýjar leiðir í námi ungra barna og áherslur skili árangri og erum við þá sérstaklega að horfa á
bernskulæsið. Ákveðið var að nýta Hljóm-2 betur sem tæki til að meta árangur og einnig Leið til læsis
skimunarpróf, sem lagt er fyrir að hausti í fyrsta bekk grunnskóla. Það sem meðal annars var
skoðað og nálgast á nýjan hátt voru niðurstöður úr Hljóm-2 sem er notað af öllum leikskólum á
svæðinu. Prófið hafði verið notað í um 10-12 ár, en ekki hafði þó verið rýnt í
niðurstöður eða skoðað hvar væru sóknarfæri til að gera betur og markmiðið er að bæta námið í
leikskólanum með tilliti til bernskulæsis og að styðja hvern einstakling til að ná sem bestum tökum á lestrarfærni. Í málstofunni verða þær leiðir kynntar sem leikskólar Reykjanesbæjar hafa farið til að efla
læsi og einnig hvernig árangurinn hefur verið metinn.
Leikum okkur með orðum: Þróunarverkefni með tvítyngdum börnum og foreldrum þeirra
Í Leikskólanum Ösp höfum við verið að þróa og bæta kennsluhætti og fagleg vinnubrögð í tengslum við
málrækt og læsi með sérstakri áherslu á tvítyngd börn og foreldra þeirra. Í erindinu verða kynntar fjölbreyttar
leiðir til málörvunar. Í Leikskólanum Ösp leggjum við áherslu á samstarf við foreldra að málörvun. Við höfum
meðal annars boðið upp á íslenskunámskeið fyrir foreldra þeim að kostnaðarlausu, bakpoka með verkefnum til málörvunar heima og
unnið er að myndbandi sem lýsir hagnýtum aðferðum í málörvun. Við höfum unnið með það að efla skilning á
mikilvægi málræktar bæði hjá starfsfólki og foreldrum. Grunnur í okkar starfsemi og í rauninni gildi er falið í
því að við vinnum óháð tungumálabakgrunni og einbeitum okkur að aðferðum og kenningum um málþroska almennt. Verkefnið er
mikilvægt því það stuðlar að uppbyggilegu samstarfi milli heimilis og skóla, sérstaklega hvað varðar tví- og fjöltyngd
börn. Vísbendingar eru um að þær starfsaðferðir sem við höfum þróað í Leikskólanum Ösp skili árangri hjá
börnum. Mikilvægt er að styðja betur við börnin með því að efla enn frekar samskipti og samstarf við foreldra. Verkefnin sem fjallað er
um í erindinu fela í sér tækifæri til að ná þessum tengslum.